Mang thai và nuôi dưỡng những em bé song sinh hay đa thai là một trong những thử thách lớn nhất, và cũng là giá trị nhất đối với cuộc đời một người phụ nữ. Bên cạnh việc giữ cho các con một môi trường an toàn để khôn lớn, một nền tảng thể chất để phát triển vững vàng, chúng ta cũng không thể bỏ qua những đặc điểm tâm sinh lý của con trẻ.
Ở bài viết này, mời mọi người khám phá những điều thú vị về những em bé sinh đôi từ 0-1 tuổi. Dựa trên những kiến thức có được thông qua học tập, cộng thêm kinh nghiệm được gom góp trong gần 3 năm làm mẹ song sinh full time của mình, tôi đã đúc kết ra những vấn đề nổi bật sau. Tuy nhiên, mỗi đứa trẻ là một tiểu vương cầu riêng biệt, dù cho chúng cùng được sinh ra và lớn lên bên nhau mỗi ngày. Vì thế, những thông tin bên dưới chỉ mang tính chất tham khảo và gợi ý, không mang tính chất áp đặt. Hãy luôn tâm niệm rằng, điều tốt nhất mà bố mẹ dành cho những đứa trẻ, chính là để các con được lớn lên trong sự hồn nhiên và với bản chất đặc biệt của mình.
1. Sự phát triển về thể chất của những cặp song sinh
Đối với những em bé song sinh, việc cơ thể trải qua những “lần đầu tiên” để khôn lớn hầu như cũng giống như những đứa trẻ khác. Các con sẽ cùng nhau đi qua giai đoạn sơ sinh, đến với những ngày ấu thơ, bước vào độ tuổi mầm non, cùng nắm tay nhau đến trường và dần dần trưởng thành.
Chỉ khác là, những em bé song sinh non tháng sẽ có nền tảng sức khỏe ban đầu kém hơn những em bé sinh đơn. Vì thế, bố mẹ song sinh thường sẽ trải qua những ngày tháng nhọc nhằn hơn rất nhiều để chăm sóc các con trong giai đoạn đầu đời.
Thời gian đầu sau khi chào đời, các con còn nhiều bỡ ngỡ vì chưa quen với môi trường xa lạ bên ngoài bụng mẹ. Những thiên thần này chưa thể phân biệt được ngày và đêm, những giọng nói xung quanh, mức độ ánh sáng, không khí bên ngoài, cách thu nạp dinh dưỡng nào khác ngoài bú sữa mẹ để lớn lên. Các con chỉ có thể giao tiếp với bố mẹ và bày tỏ sự hoang mang của mình qua tiếng khóc mỗi ngày, điều đó đôi khi khiến bố mẹ mệt mỏi vì có tới hai em bé cùng khóc một lúc.
Song, đây cũng là giai đoạn phát triển vượt bậc của các con. Trong 12 tháng đầu tiên sau chào đời, các con đạt được những mốc tăng trưởng rõ rệt về cân nặng, chiều cao, số đo vòng đầu và những nhận thức cơ bản về thế giới xung quanh. Chính vì có thể quan sát các con lớn lên mỗi ngày, từ bản thể nguyên sơ nhất cho đến khi con thực hành được những kỹ năng khác như đáp lại tiếng gọi của bố mẹ, nhoẻn miệng cười, lẫy lật, trườn bò, chập chững đi và ê a vài tiếng ngây ngô, bố mẹ mới cảm nhận được niềm hạnh phúc khi được vun đắp và nuôi dưỡng nên những cuộc đời mới là tuyệt vời đến thế nào.
Trẻ một tháng tuổi chẳng thể làm gì được ngoài việc khóc, bú sữa và làm đầy chiếc bỉm một cách vô thức. Đến 3 tháng, các con có thể trườn mình lật sấp lại và nhận ra giọng nói thân thuộc của bố mẹ. Sáu tháng đã cần thêm năng lượng dinh dưỡng khác ngoài sữa mẹ để có thể thức lâu hơn, đó là lý do bố mẹ thường cho các con ăn dặm vào thời điểm này. Từ khoảng thời gian này đến khi các con đón sinh nhật lần đầu tiên, các con sẽ cán nhiều mốc tăng trưởng lớn như: con đã có thể tự ngồi dậy một cách cứng cáp, xuất hiện chiếc răng bé nhỏ, đã chập chững đi những bước đầu tiên, ê a những âm thanh quen thuộc hay nghe từ bố mẹ, cảm thụ và rung lắc theo nhạc điệu, cầm nắm những vật dụng đơn giản,…
Đó là về thể chất, còn về tâm lý của trẻ trong giai đoạn này thì sao?
2. Sự thay đổi trong tâm lý của các cặp anh em song sinh
Đây vẫn được xem là giai đoạn rất nhạy cảm của hai anh em song sinh đối với môi trường sống xung quanh. Mỗi lần biết thêm một kỹ năng mới, là một lần các con phải vượt qua những cơn căng thẳng kéo dài, gọi là các thời kỳ biếng ăn sinh lý, hay “wonder week”. Những cơn bão mà các con mang đến có thể khiến bố mẹ mệt mỏi vì phải đáp ứng các nhu cầu thay đổi chóng mặt của các con. Giai đoạn này đặc biệt khó khăn hơn khi bố mẹ có từ hai em bé trở lên để chăm sóc cùng một lúc.
Song, bố mẹ cũng sẽ nhận ra niềm hạnh phúc khi thấy các con mình học được một kỹ năng mới sau khi vượt qua được những cơn căng thẳng ấy. Niềm vui của bố mẹ là một nhân tố quan trọng trong việc kích thích sự hào hứng và các rung động cảm xúc tích cực ở các con. Tâm lý của bố mẹ cực kỳ quan trọng đối với diễn biến tâm lý của trẻ, vì thế, giữ cho mình một tâm thế bình tĩnh trước những cơn khủng hoảng của các con là một điều hết sức quan trọng mà bố mẹ cần lưu ý.
Ở thời kỳ sơ sinh, thật khó để bắt trẻ phải tập trung vào một việc gì đó quá lâu nếu trẻ không sẵn sàng hoặc thích thú. Nhưng cũng ở tuổi này, các con bắt đầu học những bài học quan sát được xung quanh. Đặc biệt, đối với những em bé sinh đôi trở lên, các con đã có nhận thức được sự tồn tại song song của người bạn kế bên, anh, chị hay em mình, nên việc các con cùng nhau tập ăn dặm, tập bò, tập đi … sẽ thú vị hơn khi có sự đồng hành.
Như hai anh em sinh đôi nhà mình Tony và Willy, các con thi nhau bò đến nhặt quả bóng dưới sàn lúc được 7 tháng tuổi. Trong lúc di chuyển, các con không chỉ tập trung hướng về quả bóng, mà vừa bò vừa nhìn sang “đối thủ” để tăng tốc hơn. Tính thi đua để kích thích các con vận động là một trong những lợi thế khi bạn có các cặp sinh đôi, sinh ba hoặc nhiều hơn.
Các bạn biết không? Những em bé song sinh thường kiên nhẫn hơn. Bởi các con đã được rèn luyện từ thời thơ ấu. Các con luôn biết rằng, việc bên cạnh mình còn có một em bé khác cũng cần bố mẹ chăm sóc, nên dần học được cách chờ đợi đến lượt của mình. Bên cạnh đó, vì “đã sống lâu trong cái khó”, nên các con quen với những thứ mà tưởng như một em bé sơ sinh khó có thể làm được.
Bạn sẽ thường được nghe câu: Con đàn thì dễ nuôi. Vì một mẹ một bố không thể quán xuyến được tất cả đàn con, nên các con lớn lên một cách như nhiên, lớn lên cùng đất trời. Song sinh cũng là một trường hợp “con đàn” như thế. Các con có vẻ dễ ăn hơn vì sợ mẹ mệt, dễ ngủ hơn trong môi trường có nhiều tiếng ồn, có thể cùng chơi với nhau, cùng trò chuyện với nhau bằng ngôn ngữ của riêng mình khi bố mẹ vắng mặt vài phút. Dường như ở trẻ sinh đôi, sự kết nối luôn hiện hữu rõ ràng và phát huy được tác dụng một cách tốt nhất.
Tuy cùng nhau hình thành và lớn lên, nhưng những đứa trẻ song sinh vẫn là những cá thể riêng biệt. Các con có thể cùng ăn, cùng ngủ, cùng bệnh, nhưng không cùng một tính cách. Điều này được thể hiện ngay từ những tháng năm đầu tiên của trong đời. Vì thế, các con rất cần sự công nhận và tôn trọng cá tính riêng của mình từ cha mẹ.
Đừng đánh đồng rằng các con sinh đôi nên cả ngoại hình, sở thích, tính cách đều giống nhau. Bạn sẽ dễ dàng nhận ra một em bé thích bú mẹ, và một em bé thích bú bình. Hay một đứa thích ngậm tay, và đứa còn lại thích mút ngón chân. Một bé thích bò, một bé thích ngồi tại chỗ ngắm anh chị em mình di chuyển. Tất cả đều là bình thường, và luôn là quá sớm để vội vàng kết luận về những khác biệt của các con.
Bố mẹ cũng cần hạn chế tối đa việc so sánh giữa hai đứa trẻ. Hãy để các con lớn lên cùng với sự công tâm và bản chất thật sự của mình. Hãy để sự có mặt của người tri kỷ bên con là một món quà giá trị, mang tính khuyến khích, chứ không phải là một hòn đá đè nặng trên vai khi luôn có một cái bóng để bố mẹ so sánh. Những điều này cần được quán triệt ngay từ khi các con còn là những em bé sơ sinh. Khi là trang giấy trắng, con trẻ dễ in hằn những nét bực đầu tiên lên cuộc đời mình.
Việc nuôi dạy những đứa trẻ song sinh là một hành trình thú vị, ở đó, gian nan và hạnh phúc luôn song hành cùng nhau. Cùng một lúc, cơ thể những đứa trẻ sẽ ngày càng khỏe mạnh và cường tráng, kéo theo đó, cơ thể của bố mẹ sẽ ngày càng giảm sút. Đó là lý do tôi tin rằng, tâm lý và sức khỏe của bố chính là một món quà quan trọng mà bạn dành cho các con của mình.