Lê Tâm Tôi nhớ một ngày rất trẻ ở Sài Gòn, trên đường tan sở về nhà, tôi tấp vào một quán nước mía nhỏ, cốt chỉ để ngắm kẹt xe và chờ cho dòng người đông đúc giãn dần ra bớt. Bên cạnh bàn tôi ngồi có một bác xe ôm, có lẽ cũng đang ngồi ngắm đặc cảnh phố thị như tôi, nhưng bác khác tôi ở chỗ có một người trò chuyện.
Người ấy ngồi gọn thỏm trong chiếc xe lăn đã sờn vải và bạc màu, đôi chân teo và co quắp lại như đã được sắp sẵn như vậy, đôi tay gầy gò chỉ còn 8 ngón, đôi vai thì lộ rõ hai khúc xương lệch lạc nhau. Bên cạnh là chiếc Dream già với bộ yên đã rách rưới và những bộ phận đã hoen màu gỉ séc của bác xe ôm với manh áo phong phanh lộ ra một vệt rách dưới tà.
Mọi thứ thuộc về hai người đang ông trước mặt tôi khi đó đều như được nhuộm màu nghèo và khổ. Song, những thứ vật chất tôi vừa kể ra đó chẳng còn đáng giá gì nữa so với nụ cười thường trực họ luôn dành cho nhau và dành cho những người khách mua vé số ngang đường. Khi cười, bác xe ôm để lộ bộ răng vàng xỉ đã mất đâu một chiếc trước cửa, còn người bạn của bác lại khiến gương mặt lệch sang một bên, có lẽ vì cơ hàm bị méo. Ấy vậy mà, họ cười nghe sảng khoái lắm!
Tiếng cười giòn tan của họ làm tôi nhớ ngay đến chiếc video về một chú bé con tầm một tuổi cười khanh khách một tràn đến khi té ngửa ra giường. Ngày đó chưa có con, tôi mê chú bé ấy vô cùng. Tôi không biết họ nói với nhau về điều gì, tôi chỉ thấy cứ vài ba giây, họ lại cười khanh khách lên như vậy. Có anh kia ghé ngang mua một tờ vé số, họ cũng cười giòn tan và dùng cả hai tay trao cả vé cả tiền thừa cho khách.
Mãi ngắm hai người đàn ông chân chất ấy trò chuyện, tôi quên hẳn sự khó chịu trong cuộc họp với một người chị đồng nghiệp vài tiếng trước đó. Chúng tôi làm chung công ty, nhưng khác phòng ban, cuộc họp được tạo ra để định hình lại phần công việc riêng biệt của nhau sau một thời gian nhập nhằng làm sai và đổ lỗi. Trong suốt cuộc họp, chị không cười với tôi, và tôi cũng không cười với chị. Tôi không rõ trong đầu chị nghĩ gì, nhưng tôi chắc chắn rằng lúc đó mình đã cố tạo ra một vẻ ngoài cứng cáp, để bảo vệ cho bản thân không bị đổ lỗi oan hoặc không phải nhận thêm việc để làm. Chúng tôi thảo luận trong căng thẳng và kết thúc cuộc họp trong mệt mỏi. Mối quan hệ giữa tôi và chị cũng trở nên gượng gạo, theo kiểu bằng mặt nhưng chẳng bằng lòng.
Với tôi, hai người đàn ông kia sở hữu những Nụ cười khuyết tật – nụ cười của những người kém may mắn – còn bản thân mình lại bị Khuyết tật nụ cười. Thật đáng xấu hổ cho tôi khi lại đánh mất đi tài sản cơ bản và vô hạn nhất của một đời người, trong một hoàn cảnh căng thẳng nào đó. Người ta không có gì giá trị hơn sự chân thành và hào sảng dành cho nhau, còn bản thân mình đã có rất nhiều, lại đi toan tính tiết kiệm sự sẻ chia cho nhau.
Ở chốn phồn hoa đô thị, không khó để bắt gặp những Nụ cười Khuyết tật trên đường phố, và cũng không khó để tìm những nơi Khuyết tật Nụ cười. Cả hai đều là những gam màu không thể thiếu, tạo nên nhịp sống sôi động của thành thị. Nếu một ngày bạn cảm thấy hơi mỏi mệt vì đã kiềm nén nụ cười quá lâu rồi, thì thôi, đừng cố gồng nữa, buông nhẹ ra và tìm đến nơi những người không có gì ngoài những nụ cười. Tôi chắc họ sẽ tặng chúng ta những tràn cười thoải mái nhất có thể, hoàn toàn miễn phí, bởi lẽ, họ đâu có gì đâu để tính toán, họ đâu có gì đâu ngoài những nụ cười.
